Wszystko co warto wiedzieć o farmie fotowoltaicznej
16 września 2021
Rozwój energetyki odnawialnej w Polsce to następstwo ogólnoświatowych trendów, obniżek cen komponentów, jak również konieczności wypełnienia określonych norm zawartych w ratyfikowanych traktatach europejskich. Jeszcze do niedawna zielona energia elektryczna powstawała głównie w elektrowniach wiatrowych oraz jednostkach wykorzystujących biomasę. Wejście w życie w 2016 roku tak zwanej „Ustawy Wiatrakowej” oraz zauważalny spadek cen świadectw pochodzenia wydawanych za energię wytwarzaną z OZE, wpłynęły na zmianę obrazu energetycznego kraju. Eksperci prognozują, że w kolejnych latach nastąpi dalszy rozwój fotowoltaiki, a szczególny nacisk będzie kładziony na budowę farm fotowoltaicznych.
Czym jest Farma fotowoltaiczna
Pojęcie farmy fotowoltaicznej nie zostało należycie zdefiniowane w polskim stanie prawnym. Praktyka gospodarcza każe przyjmować, że farma fotowoltaiczna to system współpracujących ze sobą paneli PV wykorzystujących energię zgromadzoną w promieniowaniu słonecznych do uzyskania energii elektrycznej. Zasada działania jest tu analogiczna jak w przypadku tradycyjnych domowych mikroinstalacji zlokalizowanych na dachach lub gruntach. Promienie słoneczne padające na ogniwa inicjują powstanie zjawiska fotoelektrycznego, w wyniku którego powstaje napięcie elektryczne i prąd stały. Ten w kolejnym etapie przekazywany jest odpowiednim okablowaniem do falownika, gdzie następuje konwersja na prąd zmienny. Ten w przypadku farmy fotowoltaicznej przekazywany jest do sieci.
Wykorzystanie zjawiska fotowoltaicznego jest pożądane przez społeczeństwo. To metoda ekologiczna, hamująca nadmierną produkcję zanieczyszczeń i pyłów szkodliwych dla otoczenia. Wielkość farmy słonecznej i sumaryczny poziom wygenerowanej energii zależy od wydajności poszczególnych paneli, ich liczby oraz umiejscowienia. Przyjmuje się, że farma fotowoltaiczna to system o mocy większej niż 500 kWp.
Czy w Polsce działają już farmy fotowoltaiczne?
Jeszcze w 2010 roku w naszym kraju nie działała żadna farma fotowoltaiczna. Potencjalna wycena tego typu inwestycji była odstraszająca i zaczynała się od kwoty 20 milionów złotych za 1 MW mocy zainstalowanej. To blisko ośmiokrotnie więcej niż obecnie. Wraz ze wzmocnieniem otwartości polskiej gospodarki ceny komponentów i robocizny znacząco spadły, dlatego aktualnie powstaje coraz więcej obiektów tego typu. Na koniec 2018 roku małych i dużych elektrowni fotowoltaicznych było ponad 600, a niedawno ich liczba przekroczyła tysiąc.
Za największe farmy fotowoltaiczne w Polsce uznaje się te położone w Choszcznie, Jaworznie oraz Czernikowie. Ich moc przekracza 10 MW, co nadal jest niewielkim zasobem w stosunku do standardów międzynarodowych. Dość powiedzieć, że na początku 2020 roku uruchomiono w Indiach Bhadla Solar Park zajmujący powierzchnię 5700 hektarów. Łączna moc zainstalowana elektrowni wynosi aż 2245 MW. Potężne instalacje powstają także w innych, świetnie nasłonecznionych krajach: w Chinach, Zjednoczonych Emiratach Arabskich czy Meksyku.
Farmy fotowoltaicze – czy można na nich zyskać?
Budowa farmy fotowoltaicznej to inwestycja, która ma w założeniu przynosić sowite zyski. Analizę opłacalności warto zacząć od badania struktury kosztów. Jak wspomniano wyżej, instalacja farmy fotowoltaicznej kosztuje około 3 milionów złotych za 1 MW. Do tej wartości należy doliczyć także konieczność prowadzenia prac konserwacyjnych (około 30 tysięcy złotych rocznie). Co otrzymujemy w zamian? Wszystko zależy oczywiście od warunków pogodowych. Zakładając jednak nieprzerwaną pracę elektrowni przez okres 30 lat, istnieje możliwość wygenerowania zysku na poziomie ponad 5 milionów złotych! Trudno znaleźć lepszą alternatywę na rynku.
Przeciętna stopa zwrotu z inwestycji w farmę fotowoltaiczną to około 9 lat. Po upływie tego czasu instalacja zaczyna generować spodziewane zyski. To jednak nie jedyne korzyści z firmowej elektrowni. Świadomość ekologiczna społeczeństwa z każdym dniem wzrasta. Wiele marek wprowadza tekturowe torby czy praktyki oszczędzania wody, które dobre promowane stanowią dodatkową wartość dla firmy. Farma fotowoltaiczna jest doskonałym bodźcem do wzmocnienia pozytywnego wizerunku firmy.
Warto także pamiętać, że na budowę farmy fotowoltaicznej może uzyskać atrakcyjne dotacje. W ramach nowego programowania europejskiego promowane będą technologie niskoemisyjne w produkcji energii cieplnej i elektrycznej, w tym oczywiście fotowoltaika. Należy się w związku z tym spodziewać, że podobnie jak to było w latach 2014-2020 na montaż farmy fotowoltaicznej będzie można uzyskać wsparcie finansowe.
Farma fotowoltaiczna – jak zacząć proces inwestycyjny?
Pierwszym etapem budowy farmy fotowoltaicznej jest dobór odpowiedniego terenu pod inwestycje. Mówimy tu o działce o wielkości minimum 2 ha, która nie może być przeznaczona na cele rolne ani inne zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Gdy plan nie obejmuje danej działki niezbędne będzie pozyskanie warunków zabudowy. Niezwykle ważne jest także sąsiedztwo linii średniego napięcia i nieduża odległość od Głównego Punktu Zasilania. Dopiero mając w posiadaniu tak przygotowaną działkę, można przystąpić do kolejnych etapów budowy farmy fotowoltaicznej. Są nimi:
- przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko (gdy powierzchnia zabudowy przekracza 0,5 ha dla obszarów chronionych lub 1 ha na pozostałych terenach),
- uzgodnienie warunków przyłączenia do sieci z właściwym operatorem systemu dystrybucyjnego,
- przygotowanie projektu koncepcyjnego, zawierającego specyfikację urządzeń, przedmiar i wstępny kosztorys,
- uzyskanie pozwolenia na budowę,
- ewentualne pozyskanie koncesji na wytwarzanie energii.
Dopiero tak przygotowania formalnie inwestycja może zostać przeznaczona do fizycznego montażu. Po uzyskaniu koncesji od Prezesa URE, rejestracji na Towarowej Giełdzie Energii oraz uruchomieniu farmy fotowoltaicznej można przystąpić do produkcji energii. Cały proces administracyjny i budowlany zajmuje zazwyczaj około roku.