
Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jak może pomóc fotowoltaice?
12 listopada 2023
W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach na świecie, obserwujemy dynamiczny wzrost udziału energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej. Jeszcze do niedawna to elektrownie wiatrowe stanowiły filar infrastruktury OZE. Pod koniec 2023 roku to jednak energia słoneczna odpowiada za ponad 50% zainstalowanej mocy OZE. Eksperci prognozują, że ten trend będzie się utrzymywał, zarówno ze względu na konieczność transformacji energetycznej, jak i rosnące ceny prądu. Ułatwieniem w dalszym rozwoju fotowoltaiki mają być zmiany prawne, w tym niedawna nowelizacja przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Jak było do tej pory?
Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w wielu punktach dotyka kwestii fotowoltaiki. W jej starym brzmieniu większe instalacje OZE mogły być budowane na dwa sposoby:
- na podstawie zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – zgoda na realizację wyłącznie w sytuacji, gdy przewidywał on lokalizację takich instalacji,
- w przypadku jego braku – na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.
Takie podejście potęgowało sytuacje, w których budowa nowych źródeł wytwórczych była mocno odroczona w czasie. W wielu przypadkach inwestorzy musieli wycofywać się ze swoich zamierzeń.
Co się zmieniło?
Dokładnie 24 września 2023 roku weszła w życie nowa ustawa z 7 lipca 2023 roku, która wprowadziła fundamentalne zmiany w istniejących przepisach. Jej celem było uproszczenie regulacji dotyczących planowania przestrzennego oraz utworzenie efektywnych procedur związanych z uchwalaniem aktów prawa miejscowego dotyczących gospodarki przestrzennej gmin.
Podstawową zmianą było zastąpienie instytucji studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przez plan ogólny gminy. Nowe rozwiązanie stanie się aktem prawa miejscowe i co istotne, obejmie obowiązkowo cały obszar danej gminy. Na jego podstawie będą w dalszej kolejności uchwalane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz wydawane decyzje dotyczące warunków zabudowy. Datą końcową opracowania planów ogólnych ma być 31 grudnia 2025 roku.
W nowym brzmieniu ustawy instalacje PV będą musiały być zgodne z planem ogólnym gminy. Źródła niezamontowane na budynkach, będą mogły być zlokalizowane:
- na użytkach rolnych klasy I–III i gruntach leśnych,
- na użytkach rolnych klasy IV, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW lub wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej,
- na innych gruntach, o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1000 kW.
Inwestorzy nie będą mieli możliwości uzyskania decyzji WZ, jak to miało miejsce do tej pory. Emil Cieślikowski adwokat Kancelarii Prawnej CCLaw wspomina w swoim wpisie,a że „Możliwość lokalizowania instalacji odnawialnych źródeł energii co do zasady wyłącznie na podstawie miejscowych planów, wpłynie negatywnie na rozwój energetyki odnawialnej, a w konsekwencji znacznie wydłuży proces transformowania polskiego miksu energetycznego, osłabi też poziom bezpieczeństwa energetycznego (co jest szczególnie istotne w aktualnej sytuacji geopolitycznej)”. Czy ta opinia jest słuszna?
Jakie są korzyści z nowelizacji przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dla rynku fotowoltaiki?
W analizie wad i zalet nowego ekosystemu prawnego warto wziąć pod uwagę kwestie infrastruktury technicznej. Nie jest tajemnicą, że moce przyłączeniowe Operatorów Systemów Dystrybucyjnych są na wyczerpaniu. W związku z powyższym coraz częściej pozyskiwanie decyzji WZ i tak nie przynosiło zadowalających rezultatów. W nowym środowisku legislacyjnym cała procedura związana z zagospodarowaniem przestrzennym została znacząco uproszczona. Wprowadzono także możliwość montażu instalacji OZE wykorzystujących energię słoneczną na budynkach, pod warunkiem że plan ogólny gminy przewiduje możliwość lokalizacji budynków w danym obszarze. Tym samym etap przedrealizacyjny budowy elektrowni PV na hali magazynowej czy obiekcie biurowym jest obecnie krótszy.
Kolejną istotną korzyścią nowych przepisów jest wprowadzenie uproszczonego trybu postępowania w celu uchwalenia lub zmiany MPZP. Do tej pory takie zadanie trwało często wiele lat. Obecnie zamknięcia postępowania ma następować w ciągu 3-4 miesięcy od jego rozpoczęcia. Procedura uproszczona w stosunku z procedurą ogólną zakłada:
- możliwość ograniczenia form konsultacji społecznych wyłącznie do zbierania uwag,
- rezygnację ze zbierania wniosków do projektu planu miejscowego,
- ograniczenie czasu trwania konsultacji do 14 dni,
- skrócenie terminu na zajęcie stanowiska i opinii również do dwóch tygodni.
Kolejnym ułatwieniem ma być także narzędzie Zintegrowanego Planu Inwestycyjnego (ZPI). Ustawa definiuje je jako szczególny rodzaj planu miejscowego, „uchwalany przez radę gminy na wniosek inwestora, po przeprowadzeniu negocjacji i zawarciu umowy urbanistycznej, określający zasady i warunki realizacji inwestycji oraz zobowiązania stron”. Jego zastosowanie może pomóc inwestorom w lokalizacji dużych projektów (np. farm fotowoltaicznych), które z uwagi na swoją specyfikę, wymagają współpracy z lokalnym samorządem na przykład w celu doprowadzenia drogi czy modernizacji infrastruktury technicznej.
Czy fotowoltaika dla firm ma dzisiaj sens?
Ostatnia aktualizacja przepisów w zakresie zagospodarowania przestrzennego może przynieść sporo korzyści dla rozwoju dużych przedsięwzięć fotowoltaicznych. Wszystko zależeć będzie jednak od działań podejmowanych przez gminy, którym powinno zależeć, aby na ich obszarze powstawało jak najwięcej odnawialnych źródeł energii. Budowa instalacji PV to dzisiaj najlepszy sposób na ograniczenie negatywnych efektów wzrostu cen energii. Ekologiczny i tani prąd to wybawienie dla wielu firm, które bez niego nie są w stanie zrównoważyć swojego budżetu.
Jeśli i Państwo chcą zacząć oszczędzać, zapraszamy do kontaktu z Fotowoltaika.plus. Jako doświadczony instalator, jesteśmy w stanie wykonać wszelkie niezbędne działania: od projektu, przez dobór komponentów i montaż, aż na kwestiach administracyjnych kończąc. Zajmujemy się także instalacją i konfiguracją magazynów energii, które podnoszą poziom autokonsumpcji i maksymalizują zyski z fotowoltaiki.