Kolejne podwyżki cen energii są nieuniknione

3 lutego 2023

Ceny prądu rosną dynamicznie. Jak przekonują dane dotyczące skupu na Towarowej Giełdzie Energii w Warszawie, ceny energii z dostawami na 2023 rok i kolejne okresy rozliczeniowe gwałtownie przyspieszyły. Jeszcze w listopadzie 2020 roku wynosiły około 242 zł/MWh, podczas gdy dwa lata później było to już nawet ponad 1500 złotych! Czy dotarliśmy już do punktu szczytowego? Czego można spodziewać się w przyszłości? Jak uniezależnić się od drożejącego prądu? Odpowiedzi na te pytania znajdą Państwo w niniejszym artykule.

Przyczyny wzrostu cen prądu

Dlaczego ceny prądu rosną? Przyczyn możemy upatrywać w co najmniej kilku czynnikach:

Wzrost cen węgla, który jest głównym surowcem w polskich elektrowniach.
Wzrastający koszt zakupu uprawnień do emisji CO2 (blisko pięciokrotny na przestrzeni lat 2020-2022).
Rosnący popyt na energię elektryczną (pompy ciepła, nowoczesne samochody, poprawa koniunktury po pandemicznym zastoju).
Odcięcie od dostaw surowców energetycznych z Rosji, w szczególności gazu.
Deficyty magazynów energii współpracujących z instalacjami OZE.

Transformacja energetyczna Polski wymaga dużych nakładów finansowych i rozszerzenia kanałów zakupowych o nieeksplorowane do tej pory rynki. Z myślą o przyszłości uruchomiono gazociąg Baltic Pipe. Podpisano też umowę na dostawę 1 miliona ton LNG z firmą Sempra Infrastructure oraz kontrakt ze spółką Westinghouse Electric Company na budowę pierwszej elektrowni jądrowej w naszym kraju. Czy to wszystko wystarcza, aby ze spokojem czekać na nadchodzące miesiące na rynku energii?

Unijny pakiet Fit for 55 zapowiedzią kolejnych podwyżek

Nie od dziś wiadomo, że intencją instytucji międzynarodowych jest osiągnięcie neutralności klimatycznej. W 2021 roku uchwalono nowe Prawo Klimatyczne w Unii Europejskiej, którego częścią jest osiągnięcie redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 roku. Mając na względzie powyższe, Komisja Europejska zaproponowała, by do 2027 roku zrezygnowano całkowicie z ogrzewania domów węglem i gazem. W praktyce jest to już kolejna okoliczność, która w przyszłości będzie wywierać presję na zmiany unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2. Wiele wskazuje na to, że kraje najbardziej uzależnione od surowców nieodnawialnych (w tym Polska), będą zmuszone kupować uprawnienia po wyższych cenach. To przełoży się na kolejne podwyżki dla odbiorców ostatecznych, czyli gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Do podobnych wniosków dochodzi prezes Urzędu Regulacji Energetyki Pan Rafał Gawin, który w niedawnym felietonie dla Business Insider Polska podkreślił „podwyżka rachunków za energię elektryczną w 2024 r. dla odbiorców chronionych wydaje się nieunikniona”.

Zamrożenie cen energii pomoże tylko doraźnie

W trosce o wypłacalność gospodarstw domowych i rentowność działalności gospodarczych z sektora MSP, Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 27 października 2022 roku o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku. Zawarto w niej szereg wytycznych dotyczących między innymi:

Warunków naliczania opłat za prąd dla gospodarstw domowych.
Zasad i trybu przyznawania rekompensat dla podmiotów uprawnionych z tytułu wprowadzenia ceny maksymalnej.
Zasad składania wniosków na przyznanie dodatków do zakupu opału dla podmiotów wrażliwych.

Podstawowym narzędziem walki z rosnącymi kosztami energii jest zamrożenie cen. Mogą z niego skorzystać zarówno gospodarstwa domowe, jak i firmy. Na jakich zasadach?

Zamrożenie cen energii dla gospodarstw domowych

Z tarczy solidarnościowej będzie mogło skorzystać każde gospodarstw domowe. Ustawa wprowadza limity, których zachowanie gwarantuje naliczanie opłat zgodnie z cennikiem z 2022 roku. W zależności od typu beneficjenta wynoszą one:

do 2000 kWh rocznie dla gospodarstw domowych,
do 2600 kWh rocznie w przypadku gospodarstw z osobami z niepełnosprawnościami
do 3000 kWh dla rolników i gospodarstw z Kartą Dużej Rodziny.

Po przekroczeniu wspomnianych progów, opłaty będą przeliczane według stawek z 2023 roku. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że maksymalna cena prądu uchwalona przez Sejm wynosi 852,39 złotych brutto (693 złote netto) za MWh, czyli 85 groszy brutto za 1 kWh. Przewidziano także dodatkowy upust dla tych mieszkańców, którzy ograniczą swoje zużycie o ponad 10% na przestrzeni całego roku kalendarzowego.

Zamrożenie cen energii dla firm

Przywilej skorzystania z zamrożonych cen energii elektrycznej mają też mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa, które złożą odpowiedni wniosek i:

zatrudniają średniorocznie mniej niż 250 pracowników,
ich roczny obrót nie przekracza 50 milionów euro lub suma aktywów bilansu końcowego nie przekracza 43 mln euro w przeliczeniu na złotówki.

Zamrożenie obowiązuje w okresie od 1 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku, lub w terminie wnioskowanym (jeśli przedsiębiorstwo złożyło później oświadczenie). Stawka za pobór 1 MWh prądu została określona na poziomie 785 złotych. Będzie ona naliczana tylko na tę część zapotrzebowania, która przypada na podstawową działalność przedsiębiorcy. Podobnie jak w gospodarstwach domowych można także zdobyć dodatkowy upust.

Jak poradzić sobie z rosnącymi rachunkami?

Od miesięcy trwają debaty poruszające temat skutecznych metod walki z rosnącymi cenami energii. Osiągnięcie szybkich efektów jest możliwe i często nie wymaga nawet zaangażowania kapitału. Możemy to osiągnąć poprzez trzy komplementarne względem siebie ścieżki:

zmniejszenie zużycia prądu,
zmianę dostawcy energii,
montaż odnawialnych źródeł energii – w przypadku braku środków na inwestycje, można skorzystać z preferencyjnych pożyczek, kredytów lub leasingu.

Zmniejszenie zużycia prądu – jak to osiągnąć?

Pierwszą, stosunkowo najprostszą metodą obniżenia rachunków za energię elektryczną jest redukcja zużycia. Może się to odbywać na przykład poprzez:

wymianę oświetlenia na energooszczędne,
wyłączanie urządzeń, gdy nie są używane,
zaprojektowanie wnętrza, które maksymalizuje korzyści z naturalnego oświetlenia,
malowanie ścian na jasne barwy,
wykorzystanie inteligentnych systemów zarządzania.

Te, jak i wiele innych dobrych praktyk można wdrażać zarówno w firmie, jak i w gospodarstwie domowym.

Zmiana dostawcy energii

Alternatywą jest także zmiana sprzedawcy prądu. Od ponad 15 lat polski rynek energetyczny jest uwolniony. Każdy odbiorca może podpisać umowę na dostawy prądu z dowolną spółką. Jakie są zalety nowych kontraktów?

Szybsze procedowanie wniosków.
Możliwość negocjacji stawek.
W wielu przypadkach rezygnacja z opłaty handlowej.
Gwarancja stałych cen przez określony okres.
Opcjonalne usługi dodatkowe.
Możliwość pobierania energii z gwarancją pochodzenia z OZE.

Jeśli nasza umowa zbliża się do końca, warto rozważyć zmianę dostawcy lub podpisanie nowego kontraktu z obecnym sprzedawcą, gdyż może to przynieść spore oszczędności.

Montaż odnawialnych źródeł energii

Ostatnią z podstawowych możliwości jest montaż urządzeń OZE. Fotowoltaika czy turbiny wiatrowe produkują energię z darmowych, niewyczerpanych i odnawialnych źródeł: promieniowania słonecznego i wiatru. W zależności od ich mocy, typu oraz dostępnego miejsca, montaż można wykonać na dachu, gruncie, wiacie, a nawet elewacji. Jeśli warunki pogodowe nie pozwalają na wystarczającą produkcję bieżącą, energia pobierana jest z sieci. Warto też podkreślić, że produkcja prądu z instalacji PV czy innego OZE nie powoduje powstawania zanieczyszczeń. Z tego powodu należy je rozpatrywać jako przejaw troski o środowisko naturalne. Kolejną zaletą jest także możliwość skorelowania pracy generatora z pompą ciepła lub innym typem ogrzewania elektrycznego.

Dofinansowanie instalacji OZE

Budowa instalacji fotowoltaicznej lub innego urządzenia OZE wymaga zaangażowania kapitału. Będzie on różny, w zależności od typu zestawu, marki producentów podzespołów, miejsca montażu czy wielkości. Dzięki krajowym programom wsparcia w przechodzeniu na gospodarką niskoemisyjną, możliwe jest skorzystanie z licznych dotacji. Zaliczamy do nich:

Mój Prąd – największy program dla osób fizycznych. Dotacja w wysokości 6 tysięcy złotych na mikroinstalację lub 7 tysięcy złotych, gdy ta jest powiązana z urządzeniami zwiększającymi poziom autokonsumpcji. Nabór kończy się 31.03.2023 roku.
Czyste Powietrze – dofinansowanie montażu fotowoltaiki, gdy ta łączy się ze zmianą źródła ciepła. Wysokość dotacji uzależniona jest od dochodów beneficjenta i może wynieść nawet do 15 tysięcy złotych. Nabór prowadzony jest w trybie ciągłym.
Stop Smog – program realizowany w regionach, gdzie obowiązuje uchwała antysmogowa. Intensywność wsparcia uzależniona jest od decyzji konkretnej jednostki samorządu terytorialnego.
Agroenergia – program przeznaczony dla rolników. W jego ramach można finansować mikroinstalacje, a kwota dotacji może wynieść od 13 do 20% kosztów kwalifikowanych. Podpisywanie umów jest możliwe do 31.12.2025 roku.
Energia Dla Wsi – nabór dedykowany spółdzielniom energetycznym, jej członkom oraz rolnikom. Wsparcie może przyjąć formę dotacji (biogazownie i elektrownie wodne) lub pożyczki do 100% kosztów kwalifikowanych (instalacje PV i turbiny wiatrowe). Dodatkowo można otrzymać bezzwrotne wsparcia na magazyny energii, pod warunkiem ich zintegrowania ze źródłem ciepła finansowanym równolegle z programu. Nabór prowadzony w dniach od 25 stycznia do 15 grudnia 2023 roku.
Zielona energia w gospodarstwie rolnym – konkurs dla rolników prowadzących działalność rolniczą. W przypadku młodych rolników można otrzymać do 60% zwrotu montażu fotowoltaiki, zaś w pozostałych przypadkach intensywność wsparcia wynosi 50%. Nabór prowadzony od 31 stycznia do 1 marca 2023 roku.
Grant na OZE dla prosumenta lokatorskiego – w 2023 roku o środki na montaż OZE mogą starać się także spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. Dopłata wynosi do 50% kosztów zestawu PV. Nabór został uruchomiony 01.02.2023 roku.
Energia Plus – w ramach tego naboru przedsiębiorcy mogą otrzymać dotację (dla przedsięwzięć wykorzystujących technologię ORC) lub pożyczkę do 85% kosztów z możliwością częściowego umorzenia. Nabór trwa od 01.02.2023 roku do 13.12.2024 roku.

Dodatkowo realizowane jest wiele inicjatyw lokalnych oraz istnieje możliwość ubiegania się o dofinansowanie w formie następujących ulg podatkowych:

Ulgi termomodernizacyjna dla osób fizycznych.
Ulga dla rolników.
Zwrot VAT dla przedsiębiorstw.

Jak radzić sobie z rosnącymi kosztami energii – posumowanie

Zamrożenie cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych i firm z sektora MSP jest narzędziem zapewniającym chwilową stabilność rachunków. W zgodnej opinii ekspertów już od 2024 roku należy spodziewać się kolejnych podwyżek cen prądu. W tym kontekście niezbędne jest jak najszybsze podjęcie działań, mających na celu zmniejszenie zużycia oraz produkcję energii ze źródeł odnawialnych. Najbardziej polecaną technologią są panele słoneczne. Mogą być zamontowane na dachu, gruncie czy elewacji. Dzięki nim, całkowicie bezobsługowo, generowana jest zielona energia. Firma fotowoltaika.plus wykonuje instalacje PV z wykorzystaniem materiałów renomowanych producentów. Zajmujemy się kompleksowym wsparciem inwestora: od zbadania potrzeb, przez sporządzenie projektu, aż na załatwieniu formalności kończąc. W celu umówienia się na audyt zapraszamy do kontaktu.